Deze paragraaf biedt op basis van een risicoanalyse en een overzicht van financiële kengetallen inzicht in de financiële positie van de gemeente Den Helder.
Weerstandsvermogen
Het weerstandsvermogen is het vermogen om risico's te kunnen opvangen, die niet op een andere wijze zijn afgedekt. Het weerstandsvermogen wordt bepaald door de verhouding weerstandscapaciteit aan de ene kant en de risico's aan de andere:
- De weerstandscapaciteit betreft de beschikbare middelen en mogelijkheden om niet begrote en onvoorziene kosten (risico's) op te vangen.
- De risico's die we noemen en opnemen, zijn de risico's van materiële betekenis. De berekening is als volgt: beschikbare weerstandscapaciteit / benodigde weerstandscapaciteit op basis van de risico's.
We willen over een toereikend weerstandsvermogen beschikken om te voorkomen dat iedere financiële tegenvaller ons dwingt tot bezuinigingen of ten koste gaat van bestaande taken. In het coalitieakkoord is een minimumpositie van 1,0 afgesproken.
De beoordeling van de ratio en de te nemen maatregelen zijn in de volgende tabel weergegeven:
Ratio | Betekenis | Beheersmaatregel |
|---|---|---|
>2,0 | Uitstekend | Mogelijk om extra risico's te nemen/investeren |
1,4 -< 2,0 | Ruim voldoende | Weerstandscapaciteit hoeft niet te worden vergroot |
1,0 -< 1,4 | Voldoende | Consolideren weerstandscapaciteit en risico's |
0,8 -< 1,0 | Matig | Weerstandscapaciteit verhogen op middellange termijn |
0,6 -< 0,8 | Onvoldoende | Weerstandscapaciteit verhogen op korte termijn |
< 0,6 | Ruim onvoldoende | Bezuinigen en risico's mijden |
Risico's
Per risico kijken we wat deze financieel voor ons betekent als deze zich voordoet. Ook de frequentie in de tijd is een wegingsfactor. Al deze beoordelingen resulteren in een risicoscore. Hieronder het overzicht van de rekenpercentages die horen bij de risicoscores.
Frequentie voordoen kans | Kans-percentage |
|---|---|
Minder dan of 1 keer per 10 jaar | 5 |
Een keer per 5 - 10 jaar | 10 |
Een keer per 2 – 5 jaar | 25 |
Een keer per 1 – 2 jaar | 50 |
Een of meer keer per jaar | 100 |
Risicobedrag = rekenpercentage per risico x maximaal financieel gevolg.
Het weerstandsvermogen (de verhouding van de weerstandscapaciteit ten opzichte van het risicobedrag van de gemeente) geeft de volgende uitkomst:
Weerstandsvermogen | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
|---|---|---|---|---|
Weerstandscapaciteit (a) in € | 22.278.415 | 26.607.392 | 34.960.033 | 45.462.124 |
Risico's (b) in € | 13.906.565 | 13.906.565 | 13.906.565 | 13.906.565 |
Weerstandsvermogen (a/b) | 1,6 | 1,9 | 2,5 | 3,3 |
Voor de berekening van het weerstandsvermogen is dus eerst de omvang van de weerstandscapaciteit van belang. Die heeft het volgende beeld:
Weerstandscapaciteit (in €) | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
|---|---|---|---|---|
Algemene reserve | 21.579.928 | 25.908.905 | 34.261.546 | 44.763.637 |
Bestemmingsreserves | 678.487 | 678.487 | 678.487 | 678.487 |
Onvoorziene uitgaven | 20.000 | 20.000 | 20.000 | 20.000 |
Stille reserves | ||||
Onbenutte belastingcapaciteit | p.m. | p.m. | p.m. | p.m. |
Bezuinigingen | p.m. | p.m. | p.m. | p.m. |
Totale weerstandscapaciteit | 22.278.415 | 26.607.392 | 34.960.033 | 45.462.124 |
Opvallend is dat het weerstandsvermogen sterk stijgt. Dit hangt samen met het feit dat in deze begroting alleen de autonome ontwikkelingen en de uitkomsten meicirculaire zijn opgenomen. Het nieuwe coalitieakkoord heeft een aantal ambities opgenomen die waar mogelijk worden vertaald in een aanvullende begrotingswijziging die tegelijk met de begroting kan worden vastgesteld. Deze leidt tot een aangepast weerstandsvermogen.
De bestemmingsreserves waarmee rekening is gehouden bestaat uit de reserves die niet specifiek gelabeld zijn aan concrete uitgaven. De specificatie daarvan is:
Naam | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 |
|---|---|---|---|---|
Res Drooghe Weert | 32.000 | 32.000 | 32.000 | 32.000 |
Evenementen | 200.557 | 200.557 | 200.557 | 200.557 |
Kunstopdr./aank.kunstvoorwerpen | 62.757 | 62.757 | 62.757 | 62.757 |
Monumenten | 22.884 | 22.884 | 22.884 | 22.884 |
Bovenwijkse voorzieningen | 133.245 | 133.245 | 133.245 | 133.245 |
DIVMAG - terrein | 227.044 | 227.044 | 227.044 | 227.044 |
Totaal vrije bestemmingsreserves | 678.487 | 678.487 | 678.487 | 678.487 |
De risico's kunnen als volgt worden samengevat:
Overzicht totale risicobedrag (in €) | ||
Omschrijving risico | Maximale risicobedrag | Totaal |
|---|---|---|
Garantstellingen zonder | 82.347.000 | 4.146.650 |
Garantstellingen met | 198.965.000 | 1.989.650 |
Geldleningen | 51.963.162 | 840.155 |
Overige risico's | 38.948.913 | 21.539.957 |
Totaal | 372.224.075 | 28.516.412 |
Factor voordoen alle risico's tegelijk 40% | 11.406.565 | |
Basisbedrag voor onbekende risico's | 2.500.000 | |
Totaal risicobedrag | 13.906.565 | |
De specificatie van deze risico's, de inschatting en de toelichting geven het volgende beeld:
Omschrijving risico | Kans-percentage voordoen kans frequentie | Maximale risico-bedrag | Kans op voordoen max. risico (80/50/20%) | Totaal risico-bedrag | Onderbouwing zekerheden en omstandigheden van invloed op de frequentie |
|---|---|---|---|---|---|
Garantstellingen zonder | |||||
Woningstichting Den Helder | 5% | 3.882.000 | 20% | 38.820 | Achterliggende waarde woningen is omvangrijk |
NV Huisvuilcentrale Noord-Holland | 5% | 22.966.000 | 20% | 229.660 | Risico's zijn de afgelopen jaren fors afgebouwd |
Noordwest Ziekenhuisgroep/Gemini | 10% | 4.800.000 | 80% | 384.000 | Financiële positie is goed |
Willemsoord BV | 10% | 15.000.000 | 50% | 750.000 | Winst is beperkt; risico's kleiner door structurele bijdrage gemeente en hogere bijdrage Rijk voor onderhoud |
Veiligheidsregio Noord-Holland Noord | 5% | 2.543.000 | 20% | 25.430 | Structurele financiering door gemeenten |
Stichting Blijf van mijn Lijf | 5% | 406.000 | 80% | 16.240 | Structurele subsidiëring |
Stichting Scholen aan Zee | 10% | 13.250.000 | 20% | 265.000 | Rijksbijdrage bekostiging; eigendom schoolgebouwen |
NV PoDH | 25% | 19.500.000 | 50% | 2.437.500 | Voor het onderhoud van de openbare ruimte zijn structureel middelen ter beschikking gesteld |
Totaal | 82.347.000 | 4.146.650 | |||
Garantstellingen met | |||||
Stichting Woontij | 5% | 18.793.000 | 20% | 187.930 | Achtervang WSW |
Woningstichting Den Helder | 5% | 177.850.000 | 20% | 1.778.500 | Achtervang WSW |
Stichting Woonzorg Nederland | 5% | 2.322.000 | 20% | 23.220 | Achtervang WSW |
Totaal | 198.965.000 | 1.989.650 | |||
Geldleningen | |||||
Leningen aan woningcorporaties | 5% | 45.000.000 | 20% | 450.000 | Achterliggende waarde woningen is omvangrijk |
Triade | 10% | 162.680 | 20% | 3.254 | Structurele subsidiering gemeente en pand is in eigendom |
Willemsoord BV | 10% | 722.500 | 50% | 36.125 | De gemeente heeft besloten € 900.000 jaarlijks ter beschikking te stellen voor onderhoud monumenten. Panden zijn economisch eigendom van Willemsoord BV |
Schouwburg De Kampanje | 25% | 2.380.950 | 50% | 297.619 | Structurele subsidiëring gemeente en geen belangrijke eigendommen |
Alliander | 5% | 2.078.256 | 20% | 20.783 | Alliander is netwerkbeheerder en kan wettelijk de kosten in de tarieven verrekenen |
Startersleningen | 10% | 1.618.776 | 20% | 32.376 | Onderliggende waarde panden |
Totaal geldleningen | 51.963.162 | 840.155 | |||
Overige risico's | |||||
Schadeclaims en planschades | 100% | 1.960.413 | 50% | 980.207 | Kans op toewijzen van een of meer claims is mogelijk; er lopen rechtszaken |
Grondexploitatie | 100% | 1.792.500 | 80% | 1.434.000 | Berekend risico grondexploitatie, afhankelijk van kosten- en opbrengstontwikkeling |
Baggerbeheer | 100% | 80% | - | ingeschat risico bedrag dat nodig is voor ontmanteling is 3.800.000 is rekening mee gehouden in berekening weerstandsvermogen | |
Exploitatie Willemsoord BV | 10% | 1.000.000 | 50% | 50.000 | Vraag is of onderhoud aan de monumenten en kades gedekt kan worden uit de exploitatie en onderhoudsbijdrage van € 900.000 |
NV PoDH aandelenkapitaal | 25% | 10.046.000 | 50% | 1.255.750 | Er is een regeling getroffen voor het onderhoud van de zaken die meer tot de openbare infrastructuur kunnen worden gerekend. Meeste eigendommen zijn niet hypothecair belast. Naar aanleiding van Panteia-rapport wordt rekening gehouden met een aanvullene structurele bijdrage. |
Beheer kapitaalgoederen | 100% | 2.000.000 | 80% | 1.600.000 | De huidige inflatie heeft vooral effect op investeringen en onderhoud van kapitaalgoederen (wegen, bruggen, openbare verlichting, openbaar groen etc.) Deels is daar rekening mee gehouden maar de ontwikkeling is onzeker. Daarom is rekening gehouden met een mogelijk beslag op de reserves. |
Open einderegelingen BUIG en 3D's | 100% | 16.000.000 | 80% | 12.800.000 | grove inschatting risico van 4 jaar tekort € 4 miljoenn. In dit tijd moet ombuiging mogelijk zijn |
Tegenvallende uitkering | 100% | 4.000.000 | 80% | 3.200.000 | De aanpassing van de uitkering gemeentefonds heeft geleid tot een beperkte verslechtering voor de gemeente. Daarbij worden extra middelen verstrekt bij het algemene accres, waardoor het effect voor de gemeente per saldo positief is. |
Informatieveiligheid/datalek | 25% | 2.000.000 | 20% | 100.000 | Bedrijven en gemeenten worden vaker geconfronteerd met een hack, waardoor de ICT-systemen niet meer gebruikt kunnen worden. Het herstel van de gegevens en systemen kost veel geld. Daarnaast bestaat het risico op een datalek van een zodanige omvang dat de gemeente een boete krijgt. |
Gemeentelijke heffingen | 100% | 150.000 | 80% | 120.000 | Effect foute taxatie panden |
Totaal | 38.948.913 | 21.539.957 | |||
Totaal risico's | 372.224.075 | 28.516.412 |