De basis van deze begroting is de op 4 juli 2022 vastgestelde Kadernota 2023-2026 en de hierin beschreven doelen en prestatie-indicatoren.
In het hoofdstuk Programma's is per programma een financieel overzicht van de baten en lasten opgenomen met de daarbij behorende toevoegingen aan en/of onttrekkingen uit de reserves. Tevens is een overzicht opgenomen van de structurele mutaties in de eerste tussenrapportage 2022 en Kadernota 2023 die hebben plaatsgevonden nadat de begroting 2022 in november 2021 is vastgesteld.
Nadat de Kadernota 2023-2026 is vastgesteld zijn nog nagekomen autonome ontwikkelingen/mutaties aan de orde gekomen. Deze mutaties worden in dit hoofdstuk per programma onder het kopje 'Wat gaat het kosten?' toegelicht. Daar waar sprake is van programma-overstijgende mutaties worden deze uitgebreider toegelicht in het hoofdstuk Financiële begroting. Ook wordt per programma een overzicht verstrekt van de investeringen die in 2023 zijn gepland en de mutaties (stortingen en onttrekkingen) in de reserves. De BBV-verplichte indicatoren zijn ook in dit hoofdstuk opgenomen, net als de bijdragen aan verbonden partijen.
In dit hoofdstuk worden ook de financiële mutaties die leiden tot een aanpassing van het begrote saldo per programma weergegeven. We maken onderscheid in de volgende soorten wijzigingen:
- Autonome ontwikkelingen
- Mutaties kleiner dan of gelijk aan € 10.000
- Administratieve wijzigingen
Toelichting:
Autonome ontwikkelingen.
Dit zijn toekomstige ontwikkelingen waar de organisatie géén inhoudelijke invloed op heeft. Er is hierbij geen sprake van een keuzemogelijkheid. De financiële effecten zijn onontkoombaar en noodzakelijk.
Om te bepalen of een mutatie een autonome ontwikkeling is, worden twee criteria gehanteerd:
* de ontwikkeling is voor de gemeente niet beïnvloedbaar;
* de (negatieve) financiële gevolgen van de ontwikkeling kunnen niet zonder meer door de organisatie zelf binnen de taakvelden/kostenplaatsen worden opgevangen.
Mutaties kleiner dan of gelijk aan € 10.000.
Deze relatief geringe actualisaties hebben slechts een marginaal effect op de begroting in relatie tot de totale omvang van de gemeentelijke begroting (in 2023 ongeveer € 215 miljoen). Deze bedragen worden dus wel financieel verwerkt, maar zijn alleen met één regel als totaalbedrag per programma zichtbaar.
Administratieve wijzigingen.
Dit zijn financiële wijzigingen binnen de lasten of de baten echter zonder financieel effect. Feitelijk zijn dit correcties van begrote bedragen die op een ander(e) taakveld/kostendrager binnen één programma begroot moeten worden. In enkele gevallen is ook sprake van programma-overstijgende administratieve wijzigingen. In dat geval is een formeel begrotingsbesluit van de gemeenteraad aan de orde, aangezien de gemeenteraad de begroting op programmaniveau vaststelt. Omdat deze wijzigingen geen begrotingseffect hebben, leggen we deze wijzigingen in één besluit bij de programmabegroting aan u voor.
In het hoofdstuk 'Financiële begroting' geven we inzicht in het verloop van het begrotingssaldo na vaststelling van de Kadernota 2023-2026 en de Eerste tussenrapportage 2022. Daarnaast zijn de overige verplichte financiële onderdelen in dit hoofdstuk opgenomen, zoals onder andere de toelichting op de algemene dekkingsmiddelen, op de overhead en wordt de meerjarenbegroting gepresenteerd.
In het hoofdstuk 'Paragrafen' zijn onderwerpen opgenomen die niet onder één programma zijn te scharen, maar in feite horizontaal door de begroting heen terugkomen.
Naast de programma's zijn gemeenten volgens het Besluit begroting en verantwoording (BBV) verplicht zeven programma-overstijgende paragrafen in de begroting op te nemen. Dat zijn:
- Lokale heffingen,
- Weerstandsvermogen en risicobeheersing
- Onderhoud kapitaalgoederen
- Financiering
- Bedrijfsvoering
- Verbonden partijen
- Grondbeleid.
De informatie over deze onderwerpen is vaak versnipperd in de begroting terug te vinden. De paragrafen zijn eigenlijk dwarsdoorsnedes van de verschillende programma’s en taakvelden.
De onderwerpen van de paragrafen zijn belangrijk voor het inzicht in de financiële positie van de gemeente. De paragrafen zijn met verschillende redenen opgenomen:
- Het onderwerp heeft een grote financiële impact.
- Het onderwerp heeft een grote politieke betekenis.
- Het onderwerp is van belang voor de uitvoering van de programma’s
Naast deze verplichte paragrafen staat het de gemeente vrij extra paragrafen toe te voegen wanneer een onderwerp extra aandacht vraagt. Dat is bij Den Helder bijvoorbeeld het geval bij de paragraaf 'Wijkgericht werken'.
De programmabegroting is opgebouwd uit de volgende elementen: